Al wie wil, kan zelf de luchtkwaliteit meten en zo bijdragen aan het verzamelen van data over onze leefomgeving. Meten is weten, maar voor je begint is het nuttig even na te denken wat je eigenlijk wil weten. Met een goedkope sensor kan je bv. fijn stof meten. Als je bezorgd bent over de invloed van verkeer, is het interessant om roet of stikstofdioxide te meten, maar hiervoor bestaan nog geen goedkope, betrouwbare sensoren. Stikstofdioxide kan je wel nauwkeurig zelf meten met passieve samplers (zoals in Curieuzeneuzen), maar dan krijg je geen gedetailleerde gegevens in de tijd.

• Hoe meet ik lucht: een stappenplan van de Vlaamse Milieumaatschappij voor wie zelf luchtkwaliteit wil meten
• Samen meten aan luchtkwaliteit: een kennisportaal van het RIVM in Nederland. Je vindt er uitgebreide informatie over bv. polluenten, sensoren voor fijn stof en stikstofdioxide, passieve samplers, ...

Dit kleine, goedkope meettoestel voor fijn stof (PM_2,5) is bedoeld voor gebruik op een vaste locatie. Op de plaats van installatie moet er een permanente Wifi-verbinding en stroom (5 V, micro-USB) zijn. 

Zoals de meeste fijnstofsensoren werkt dit toestel volgens een optisch meetprincipe, namelijk de verstrooiing van licht. Het toestel zuigt lucht aan, die met een lichtstraal wordt beschenen. De verstrooiing van het licht hangt af van de grootte van de deeltjes. De optische sensor in het toestel meet het aantal deeltjes en de grootteklasse. Met deze metingen wordt dan de concentratie van fijn stof in de lucht berekend.

Fijnstofsensoren zijn vaak gevoelig voor vocht in de lucht. Zo levert deze (SDS011) bij een relatieve luchtvochtigheid van meer dan 90% concentraties op die 2-5 maal hoger kunnen zijn dan de officiële meetwaarden. Dat blijkt bv. uit onderzoek van het RIVM in samenwerking met burgers. Momenteel gebeurt nog geen correctie voor deze invloed van de luchtvochtigheid.

• NodeMCU ESP8266, CPU/WLAN: microprocessor die ook de Wifi-verbinding mogelijk maakt
• SDS011: de eigenlijke optische sensor voor fijn stof
• DHT22: temperatuur- en luchtvochtigheidsensor
• kabeltjes en USB-stroomvoorziening

Voor meer informatie verwijzen we naar de documentatie op Sensor.Community.

Lees ook de antwoorden op veelgestelde vragen op InfluencAir.be en het forum van Sensor.Community.

In deze workshop stel je jouw fijnstofmeter samen en leer hoe je zelf fijn stof kan meten. Daarvoor hoef je helemaal geen techneut te zijn, de workshop is instapklaar voor alle geïnteresseerden. Meet en deel je resultaten!

Het toestel is bedoeld voor gebruik op een vaste plaats met een stroomvoorziening en een permanent wifi-netwerk.

• buiten of binnen: de meeste fijnstofsensoren hangen in de buitenlucht. Dat is dan vaak aan de straatkant (bv. vensterbank 1e verdieping), maar je kunt ook aan de achtergevel, op het terras of in de tuin meten. Als je wilt kun je de sensor binnen ophangen. 
• stroomvoorziening: de stroomdraad is plat; je kunt de draad probleemlooos binnen in een stopcontact steken en via een gesloten raam naar het toestel buiten laten gaan
• wifi-netwerk: de metingen worden enkel geregistreerd als het toestel verbonden is met een vast ingesteld draadloos netwerk (= Wifi toegankelijk met een wachtwoord maar zonder bijkomende gebruikersnaam in te geven)
  
  

De Airbeam is een draagbare fijnstofmeter. Dit 'luchtspookje" is een klein apparaat voor het meten van fijn stof in combinatie met een smartphone. Het toestel is vooral bedoeld om je persoonlijke blootstelling te meten tijdens trajecten.

De Airbeam meet fijn stof op basis van een optisch principe (lichtverstrooiing door deeltjes). Tijdens de metingen worden de resultaten 1x per seconde via Bluetooth naar de AirCasting app op je smartphone gestuurd, waarbij de gps (van je telefoon) je positie bijhoudt. Je kunt de resultaten in realtime bekijken. Na afloop van een meetsessie kun je de resultaten van je traject ook zien op AirCasting, een open source project.